با فرا رسیدن فصل گرما، خطر گرمازدگی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. گرمازدگی، که به عنوان هیپرترمی نیز شناخته می‌شود، وضعیتی خطرناک است که زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تنظیم دمای خود نباشد و دمای بدن به طور خطرناکی افزایش یابد. در این شرایط، سیستم‌های حیاتی بدن دچار اختلال شده و در صورت عدم درمان فوری، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و حتی مرگ شود.
علل گرمازدگی:
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گرما: ماندن در محیط‌های گرم و مرطوب برای مدت طولانی، به‌ویژه در هنگام فعالیت بدنی، می‌تواند باعث گرمازدگی شود.
- کم‌آبی بدن: عدم مصرف کافی مایعات باعث کاهش توانایی بدن در تعریق و خنک کردن خود می‌شود.
- فعالیت بدنی شدید: ورزش یا فعالیت بدنی سنگین در هوای گرم، بدون آمادگی و استراحت کافی، خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهد.
- پوشیدن لباس‌های نامناسب: لباس‌های ضخیم و تیره مانع از تبخیر عرق و خنک شدن بدن می‌شوند.
- بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، دیابت و مشکلات تنفسی، خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهند.
- مصرف داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای مدر می‌توانند توانایی بدن در تنظیم دما را مختل کنند.
- سن: کودکان و سالمندان به دلیل ضعف در سیستم تنظیم دمای بدن، بیشتر در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند.
علائم گرمازدگی:
- افزایش دمای بدن: دمای بدن به ۴۰ درجه سانتیگراد (۱۰۴ درجه فارنهایت) یا بالاتر می‌رسد.
- عدم تعریق: در گرمازدگی کلاسیک، پوست خشک و داغ می‌شود و فرد تعریق نمی‌کند.
- سردرد: سردرد شدید و ضربان‌دار یکی از علائم شایع گرمازدگی است.
- سرگیجه و گیجی: فرد ممکن است احساس سرگیجه، گیجی و عدم تعادل داشته باشد.
- تهوع و استفراغ: گرمازدگی می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود.
- گرفتگی عضلات: اسپاسم و گرفتگی عضلات، به‌ویژه در پاها و شکم، از علائم گرمازدگی است.
- تند شدن تنفس و ضربان قلب: بدن برای خنک کردن خود، تلاش بیشتری می‌کند و باعث افزایش ضربان قلب و تنفس می‌شود.
- تشنج: در موارد شدید، گرمازدگی می‌تواند منجر به تشنج شود.
- کاهش سطح هوشیاری: فرد ممکن است دچار کاهش سطح هوشیاری، بی‌حالی و حتی کما شود.
راهکارهای درمانی گرمازدگی:
گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد. در صورت مشاهده علائم گرمازدگی، اقدامات زیر را انجام دهید:
- تماس با اورژانس: با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید و درخواست کمک کنید.
- انتقال به مکان خنک: فرد را به مکانی خنک و سایه‌دار منتقل کنید.
- خنک کردن بدن:
- لباس‌های اضافی فرد را درآورید.
- با استفاده از آب ولرم یا خنک، بدن فرد را خیس کنید.
- از کمپرس سرد در نواحی گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کنید.
- از پنکه یا کولر برای ایجاد جریان هوا استفاده کنید.
- نوشاندن مایعات: اگر فرد هوشیار است، به او مایعات خنک مانند آب، آبمیوه یا نوشیدنی‌های ورزشی بدهید. از دادن نوشیدنی‌های الکلی یا کافئین‌دار خودداری کنید.
- مراقبت تا رسیدن کمک: تا رسیدن نیروهای اورژانس، وضعیت فرد را تحت نظر داشته باشید و اقدامات خنک‌کننده را ادامه دهید.
پیشگیری از گرمازدگی:
- مصرف کافی مایعات: روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید، به‌ویژه در هوای گرم و هنگام فعالیت بدنی.
- اجتناب از فعالیت بدنی شدید: از ورزش و فعالیت بدنی سنگین در ساعات گرم روز خودداری کنید. در صورت اجبار، در فواصل زمانی کوتاه استراحت کنید و آب بنوشید.
- پوشیدن لباس‌های مناسب: از لباس‌های سبک، گشاد و رنگ روشن استفاده کنید.
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض آفتاب: در ساعات اوج گرما (۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر) از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کنید.
- استفاده از کرم ضد آفتاب: از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
- مراقبت از کودکان و سالمندان: کودکان و سالمندان را در برابر گرمازدگی محافظت کنید و به آنها مایعات کافی بدهید.
- عدم ترک کودکان در خودرو: هرگز کودکان را در خودروی پارک شده، حتی برای مدت کوتاه، تنها نگذارید.
به طور خلاصه :
با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از گرمازدگی پیشگیری کرده و از لذت بردن از فصل تابستان بدون نگرانی، بهره‌مند شوید.
با شروع فصل گرما، خطر گرمازدگی افزایش می یابد. در این مطلب، علائم، علل و راه های پیشگیری از گرمازدگی را بررسی می کنیم.
- علائم: سردرد، سرگیجه، تهوع، گرفتگی عضلات، افزایش ضربان قلب و تنفس.
- علل: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما، کم آبی بدن، فعالیت بدنی شدید در هوای گرم.
- پیشگیری: نوشیدن آب کافی، پوشیدن لباس های سبک و رنگ روشن، اجتناب از فعالیت بدنی شدید در ساعات گرم روز، استفاده از کلاه و عینک آفتابی.
- درمان: انتقال فرد به مکان خنک، نوشاندن مایعات، خنک کردن بدن با آب ولرم یا کمپرس سرد.